Door: Lonneke Grobben
Een jaar geleden plaatste ik een 1e oproep in diverse media voor een enquête onder Nederlanders die in Frankrijk woonden.
Hoewel ik aardig veel reacties kreeg in deze 1e ronde en hoopvol startte, kwam er al snel een situatie waarmee we nu nog steeds te maken hebben, en die veel planningen overhoop heeft gehaald.
De 2e ronde vragen die ik verstuurde was tijdens het 1e ‘confinement’ in Frankrijk, waardoor ik me ook enigszins bezwaard voelde om mensen te benaderen.
Het aantal personen dat in deze 2e ronde heeft gereageerd en geantwoord is dus ook lager en de periode waarin ik aan het verwerken van de antwoorden heb gewerkt is langer en versnipperder geworden.
Toch wil ik hier wel – zoals beloofd ‘eind 2020’ – een deel van mijn verslag delen. (Zie hieronder)
Verder wil ik nogmaals iedereen bedanken die gereageerd heeft en zijn/haar antwoorden heeft gedeeld.
Het onderzoek is verre van wetenschappelijk, maar geeft wel interessante en leuke informatie.
En om het beeldend in te leiden; het beeld dat geschetst wordt van Nederlanders in de originele versie van ‘15 miljoen mensen’ (1996 Fluitsma & van Tijn) kwam bij het werken hieraan naar boven:
altijd in beweging, ondernemend, creatief met oplossigen en kritisch.
Het grote verschil met de mensen in dit liedje – en dus wonend op dat ‘hele kleine stukje aarde’ – is dat de Nederlanders die in Frankrijk wonen juist weg (willen) zijn van de drukte en daar heel blij mee zijn. Echter de typisch Nederlandse gebruiken, zoals alles op de fiets doen, het huiselijke kopje koffie, de kroketten en last but not least de familiebezoeken, zijn voor velen vaak een groot gemis.
Voor meer info volgt hier mijn verslag:
Proces en enkele uitkomsten
Vooropgesteld ; dit onderzoek heeft niet de intentie dan wel pretentie wetenschappelijk te zijn. Het is een middel om enkele grote lijnen naar boven te halen. Het aantal respondenten is dusdanig klein dat er nooit enige wetenschappelijke gegevens uit kunnen komen. Vervolgens heb ik dit als éénling opgepakt en daarmee heb ik te maken (gehad) met diverse beperkingen waaronder tijd en het ontbreken van een wetenschappelijke benadering.
Respondenten:
De eerste ronde heeft circa 60 respondenten opgeleverd, en de tweede ronde 25.
Aangezien de antwoorden enerzijds dusdanig homogeen en anderzijds dusdanig persoonsgebonden zijn, zijn de uitkomsten voor mij nuttig ondanks het kleine aantal.
Daarnaast moet ik bekennen dat door de eenvoudige manier van werken (per mail vragen beantwoord, op papier en in de PC verwerkt en vervolgens opnieuw via de PC vragen verstuurd en antwoorden ontvangen) er geen sprake is van een waterdicht verwerkmechanisme. Dit is vooraf ook niet de bedoeling geweest, maar nogmaals ; de antwoorden zijn puur ter informatie voor mij (waar liggen ‘geluk’, vragen, problemen, behoeften van Nederlanders in Frankrijk).
Planning
In december ben ik begonnen met de oproep te plaatsen op FB. Daarna, half januari heb ik de oproep op Nederlanders.fr geplaatst. Zo’n 60 personen hebben de eerste vragen toen beantwoord.
Onder deze mensen – de meesten dus erg vriendelijk en meewerkend – waren zo’n 5 personen die aangaven ‘eerst te willen weten wie de opdrachtgever is’ dan wel waar ik de gegevens voor zou gebruiken.
Ik heb overal en steeds gecommuniceerd dat ik dit onderzoek doe mbt mijn werk voor het departement en de regio waarvoor ik werk (de Nièvre respectievelijk de Bourogne-Franche-Comté) en tevens voor mijn werk als emigratiecoach in ons bedrijf (Work your Way to France). Het is altijd helder geweest waarvoor ik de vragen stelde.
Daarnaast heb ik toegezegd de antwoorden te gebruiken zonder koppeling aan naam c.q. persoonlijke gegevens.
De medewerking, openheid en vriendelijkheid van al diegenen die meegewerkt hebben is fantastisch en daar ben ik dankbaar voor !
In maart – voornamelijk tijdens de Covid-19 crisis – ben ik de vervolgvragen gaan versturen. Omdat iedereen alleen nog maar met deze crisis bezig was, heb ik niet direct in mijn inleiding over de situatie geschreven. Wanneer men mij beantwoordde, heb ik wel een ieder sterkte gewenst.
Daarna ben ik begonnen de antwoorden uit de 2e ronde in kaart te brengen.
Enkele uitkomsten
De antwoorden die vooralsnog het meeste opleveren in het kader van mijn werk en zoektocht zijn de vragen 3, 4 en 5.
Vraag 3. Wat mist u het meest ?
Spontaan het meest genoemd in volgorde van belangrijkheid :
– Nederlandse producten (alle bij elkaar opgeteld : kroketten, pindakaas, drop, satésaus, hagelslag, kaas etc.)
– Vrienden en familie
– Kleine afstand tot winkels, activiteiten
– Koffiedrinken bij elkaar
– Aziatische producten
– Met de fiets overal naartoe kunnen
– Openheid, nieuwsgierigheid
En tot slot nog een aantal elementen die genoemd worden :
– verenigingen, krant en tijdschriften, kunst, school, bloemen, woonwinkels en geduld.
Uit het aantal tellingen blijkt – en na groeperen van de drie grootste groepen :
Nederlandse gewoonten 35 %
Nederlandse producten 26 %
Familie en vrienden : 16 %
Restant : 23 %
Hierbij heb ik in de 2e ronde de vraag voorgelegd met de uitkomsten van de 1e ronde, te weten de groepen die uit deze vraag (spontaan) genoemd werden. Ik wilde naar boven halen welke van de groepen ‘emotioneel gemis’ of ‘praktisch gemis’ het grootst is.
Vooralsnog komt er uit dat de groep die emotioneel gemis ervaart groter is dan de praktische, hoewel het verschil niet enorm is ; 60 % tegen 40 %.
Wel valt op dat degenen die praktisch gemis ervaart vaker naar Frankrijk is verhuisd vanwege werk, familie die al ter plaatse woont en ook vaker goed Frans spreekt bij vertrek.
Anders gezegd ; emotioneel gemis komt vaker voor bij mensen die voor de ruimte, natuur etc verhuisd zijn en minder goed Frans sprak bij vertrek.
Dit zijn zeer grote lijnen die verder uitgezocht zouden kunnen worden.
Vraag 4 Wat is het grootste winstpunt sinds u in Frankrijk woont?
Antwoorden die zitten in de hoek van natuur, ruimte is verreweg het grootst.
Hierin genoemd zijn termen als :
Stilte, rust, ruimte, geen hectiek, schone lucht, relaxter leven, leven in/dichtbij de natuur, uitzicht.
Hieraan gerelateerd en soms net even anders :
Vrijheid, eigen baas, vriendelijke mensen, minder materialistisch leven, meer tijd voor elkaar, groot huis en tuin, geluk
En tot slot antwoorden als :
Trots, goedkoper leven en het weer.
In grote lijnen komen als meest genoemden groepen naar boven, die nagenoeg even groot zijn:
– Rust 20 %
– Ruimte 19 %
– Natuur 21 %
– Vrijheid 21 %
Het prettigere contact, meer tijd voor elkaar en relaxter leven met minder materialistische doelen is ook duidelijk een rode lijn in de verschillende antwoorden. Dit komt in 16 % van de antwoorden terug.
Net iets meer dan de helft geeft in ronde 2 desgevraagd aan dat deze 4 ‘winstpunten’ niet de reden waren om te gaan verhuizen. De oorspronkelijke redenen waren :
– een baan/kans op ander werk
– een nieuw avontuur, ander leven
– familie of vrienden die al terplaatse waren en woonden
– de liefde
– de voorliefde voor Frankrijk (cultuur, taal of keuken)
De groep die wel om reden van de rust, ruimte, natuur en vrijheid naar Frankrijk wilden verhuizen geven aan daarnaast ook nog wel mede-argumenten te hebben gehad in de hoek van :
– liefde voor de Franse taal, cultuur en keuken
– goedkoper huis kunnen vinden
– nieuw avontuur en
– eigen bedrijf starten was makkelijker (horeca)
Conclusie : ook al gaat men voor verschillende redenen naar Frankrijk, de grootste winst is voor elk van hen de rust, ruimte, natuur en vrijheid die men verkrijgt.
Vraag 5 : Wat is de grootste tegenvaller, het moeilijkste na uw verhuizing naar Frankrijk ?
Hierop volgenden heel uiteenlopende antwoorden. Zo uiteenlopend dat ze ook nauwelijks samen te vatten zijn. Het ging van ‘moeilijkheden bij het afsluiten van alles in Nederland’ tot ‘gemis van winkels als Gamma’ en ‘niet aan de telefoon problemen kunnen oplossen in het Frans’.
Daar waar ik (eerlijk toegegeven) verwacht had dat hier de complexiteit van de Franse formulieren en communicatie hoog zou scoren, bleef dit dus uit.
Tot hier de samenvatting op deze plek.
Op veel vragen zijn antwoorden gegeven die interessant zijn om verder uit te diepen. Dit gaat wellicht nog in de toekomst gebeuren (met wellicht een stagiair die hier volop aan kan werken).
Tegen die tijd zou ik graag een aantal mensen langer interviewen.
