Veel Nederlanders buiten Nederland beschikken of beschikten over een Nederlandse bankrekening. De laatste jaren berekenen banken steeds vaker extra kosten voor het aanhouden van zulke rekeningen en bovendien zeggen steeds meer banken de rekeningen van Nederlanders buiten Nederland éénzijdig op.
De banken beargumenteren dit met de hoge extra kosten die ze moeten maken om te voldoen aan de eisen die De Nederlandsche Bank (DNB) hen oplegt vanwege het verhoogde risicoprofiel van rekeninghouders buiten Nederland. DNB voert dergelijk toezicht op de banken uit vanuit de Wet op het Financieel Toezicht (WTF) en de Wet ter voorkoming van Witwassen en Financieren van Terrorisme (WWFT).
Stichting Nederlanders buiten Nederland (SNBN), Stichting Grenzeloos Onder Een Dak (GOED) en de Vereniging Belangenbehartiging Nederlands Gepensioneerden in het Buitenland (VBNGB) hebben hierover veel klachten ontvangen vanuit hun respectievelijke achterbannen. Ook de politiek heeft dit signaal ontvangen en Tweede Kamerlid Joost Sneller (D66) heeft op 26 januari 2022 een initiatiefvoorstel voor een Wet beschikbaarheid basis-betaalrekening Nederlanders buiten Nederland ingediend.
De klachten gaan voornamelijk over het eenzijdig opzeggen van rekeningen door de banken c.q. de stijgende extra kosten voor het wel mogen aanhouden van de rekening en/of het beperken van de aangeboden producten. Met name het opzeggen kan tot zeer ongewenste situaties leiden omdat de rekening bijvoorbeeld wordt gebruikt voor het ontvangen van AOW en pensioen en men ervaart dat er geen betaalbare alternatieven mogelijk zijn. Daarom is door deze drie organisaties een enquête gehouden onder Nederlanders buiten Nederland, om te onderzoeken welke problemen zij hierdoor ondervinden en welke mogelijke oplossingen daarvoor beschikbaar zijn.
De resultaten van de bankenenquête vind je in het rapport dat hierover is geschreven. Ons gezamenlijke persbericht roept onder andere banken op het opzegbeleid te stoppen.
Conclusies en aanbevelingen:
Los bankproblemen Nederlanders buiten Nederland op
Uit het onderzoek is duidelijk af te leiden dat er voor Nederlanders in het buitenland een zeer ongewenste situatie kan ontstaan met een disproportioneel negatieve impact. Iemand die al jarenlang een Nederlandse bankrekening heeft, in Nederland gewoond en gewerkt heeft en daar kapitaal en bancaire producten heeft opgebouwd kan plotsklaps uitgesloten worden, zonder uitleg of overleg. Niet alleen bankrekeningen, maar ook spaarrekeningen, beleggingsrekeningen worden opgezegd. Dit heeft vaak grote financiële gevolgen voor de gedupeerden.
Op zijn minst een basisrekening
Er is een dringende wens om op zijn minst een betaalbare basisrekening in Nederland aan te kunnen houden. Dit geldt voor zowel Nederlanders binnen de EU als buiten de EU. Een buitenlandtoeslag is acceptabel, mits dit binnen de perken blijft (ABN AMRO vraagt voor inwoners van sommige landen 15 euro per maand). Dit onderzoek bevestigt dan ook het belang van het wetsvoorstel-Sneller, dat het recht op een betaalrekening in de wet wil vastleggen. Deze wens vernamen we overigens ook van een Nederlands pensioenfonds. Dit pensioenfonds gaf aan, dat het uitbetalen van pensioenen op buitenlandse rekeningen aanmerkelijk meer administratie vergt dan het uitbetalen op Nederlandse rekeningen. Wij kunnen ons voorstellen dat dit niet alleen bij dit pensioenfonds zo is, maar ook bij andere pensioenfondsen en instanties als de Belastingdienst en de Sociale Verzekeringsbank (SVB).
Accepteer alle betalingen tussen IBAN-nummers
Overschrijvingen en uitbetalingen tussen IBAN-nummers van andere banken in de EU zouden overal geaccepteerd moeten worden. We begrijpen van respondenten dat dat niet altijd zou gebeuren.
Meer duidelijkheid over FinTechs
Er is behoefte aan meer uitleg over en vertrouwen in de zogenaamde FinTech-banken. Het lijkt erop dat dit voor veel mensen een oplossing kan zijn. Veel mensen weten er te weinig vanaf en hebben er mede daarom nog te weinig vertrouwen in om over te stappen.
Banken moeten transparanter handelen
Het opzeggen van rekeningen vindt niet systematisch per land plaats en er lijkt een volkomen willekeur in het opzeggingsbeleid. Transparantie en duidelijkheid in het beleid is noodzakelijk.
Versoepeling witwasbeleid
Tijdens dit onderzoek werd bekend, dat DNB, het Ministerie van Financiën en de bankensector zijn overeengekomen, dat het witwasbeleid van de banken versoepeld gaat worden2 . Dit moet er naar de mening van onze organisaties snel toe gaan leiden, dat ook het beleid rondom het sluiten van rekeningen van Nederlanders buiten Nederland moet veranderen. Ook de kosten voor het (dus wel) kunnen aanhouden van zo’n rekening dienen naar beneden aangepast te worden.
Samenvatting
De banken enquête is in totaal door 2247 Nederlanders ingevuld. Daarvan wonen 10 personen in Nederland en vielen buiten de doelgroep van deze enquête. De resultaten in dit rapport zijn daarom gebaseerd op de antwoorden van 2237 personen woonachtig in het buitenland. Ruwweg woont 50% in Europa, 20% in Noord-Amerika, 10% in Azië, 10% in Australië en Nieuw-Zeeland. De resterende 10% is verdeeld over Zuid-Amerika, Afrika en het MiddenOosten.
Eenzijdige opzegging door banken –
ABN AMRO aan kop De meerderheid (84%) heeft nog steeds een of meer rekeningen in Nederland. Eén-vijfde heeft te maken gehad met de eenzijdige opzegging door Nederlandse banken omdat ze woonachtig zijn in het buitenland. Van de Nederlandse banken neemt ABN AMRO 46% van alle hier gerapporteerde opzeggingen voor haar rekening. Gevolgd door ING (16%) en de Rabobank (13%). Deze banken hebben echter nog steeds 81% van de rekeningen van Nederlanders buiten Nederland in beheer (ING 36%, Rabobank 24%, ABN AMRO 21%).
Een derde zegde zelf de rekening op
Naast de eenzijdige opheffing door banken geven 223 personen (10% van alle respondenten) aan dat ze zelf de rekeningen in Nederland opzegden. De helft van hen geeft de hoge kosten als een belangrijke reden om rekeningen zelf op te heffen. Tweederde geeft de rompslomp van het aanhouden als een reden om de rekening(en) op te heffen. Fintechs, zoals Wise en Resolut, worden door slechts 20% van de opzeggers gebruikt ter vervanging van een Nederlandse bank.
Belang van een rekening in Nederland
Nederlanders buiten Nederland geven in deze enquête vooral praktische redenen waarom een rekening in Nederland belangrijk voor hen is:
● Inkomsten vanuit Nederland (63%)
● Betalingen in Nederland (60%) – hieronder vallen ook transacties met familie en vrienden, problemen met acceptatie van buitenlandse bankpassen
● Risico’s toekomstige uitkeringen oudedagsvoorzieningen in Nederland (32%)
● Beperkingen huidige oudedagsvoorzieningen (pensioenfondsen: 14%, UWV: 7%) Daarnaast zijn er in het woonland beperkingen en risico’s:
● Vertrouwen in de buitenlandse bank en/of valuta (21%)
● Openen van rekening bij buitenlandse bank niet mogelijk (14%)
● Beperking op het meenemen van fondsen bij terugkeer naar Nederland (13%) Als laatste ervaren Nederlanders buiten Nederland het gedrag van banken en de overheid als wantrouwend of erger. Transacties die normaal zijn binnen Nederland worden per definitie wantrouwend of als frauduleus behandeld. “Een grote wolk gedoe met nul effect” aldus het commentaar van een respondent.
Oplossingen
Vandaag staat het banken vrij om rekeningen eenzijdig op te zeggen, door middel van hoge kosten of ingewikkelde processen rekeninghouders in het buitenland te ontmoedigen, en andere aanpassingen te maken in de voorwaarden van het openen en aanhouden van een bankrekening. De eenzijdige opzegging door banken lijkt willekeurig, met de uitzondering dat Nederlanders in landen met veel gepensioneerde Nederlanders met lagere percentages eenzijdige opheffing te maken hebben.
Een absolute meerderheid van de Nederlanders die de enquête hebben ingevuld geeft aan een aanpassing van de wetgeving, middels een petitie door de belangenorganisaties, te ondersteunen. Een dergelijke aanpassing zou alle Nederlanders het recht op een betaalbare bankrekening moeten geven.
Het belang van de preventie van witwassen wordt erkend door een meerderheid (74% gaf 4 of meer begrip op een schaal van 5). De kosten van de preventie van witwassen kunnen echter niet alleen bij rekeninghouders in het buitenland gelegd worden (73% gaf 2 of minder begrip op een schaal van 5). Iets minder dan de helft (46%) geeft aan bereid te zijn om een buitenlandtoeslag te betalen. Respondenten zien de voortdurend stijgende kosten echter ook als een belangrijke reden om de rekening op te heffen, zoals eerder vermeld.
