Franse Politiek 🇫🇷🌊 #68: Après nous le delugeHemeltje lief, mon dieu, wat een gekte,/Barnier verdween sneller dan men hem ontdekte!/Na ons de zondvloed, zo klinkt het in de Assemblée/De Franse politiek, wat moet je er nu mee?Vanmorgen rond tien uur heeft premier Michel Barnier zijn ontslag aangeboden aan de president, die hem heeft gevraagd de lopende zaken af te handelen. Nadat gisteren 331 van de 574 parlementariërs instemden met een motie van wantrouwen had Barnier geen andere keus. Met twee maanden en 29 dagen zat zijn regering het kortst van alle regeringen in de Vijfde Republiek (sinds 1958). Hij is nog maar de tweede premier sinds 1962 die het Parlement wegstuurt. Deze déconfiture betekent dat de stoïcijnse hoogbejaarde, die zijn hele leven in de politiek heeft gezeten, zijn tot voor kort behoorlijk smetteloze carrière nu afsluit met een lelijke moddervlek. Nu is Macron aan zet, maar wat hij zal doen is nog onduidelijk. Vanavond om 20 uur spreekt de Franse president het volk toe. Voor de liefhebbers: later vanavond geef ik in Bar Laat (NPO1, 22h35) een eerste analyse. 🤷🏻♀️Que faire ?Nieuwe verkiezingen organiseren, zoals in Nederland na een kabinetsval gebruikelijk is, kan voorlopig niet. Er moet namelijk een jaar tussen de vorige, tussentijdse verkiezingen en de volgende zitten. Dan kom je uit op 7 juli 2025. Macron zal nu zo snel mogelijk een nieuwe premier benoemen, misschien doet hij dat al in zijn speech vanavond, al lijkt me dat wat snel. De namen die nu circuleren zijn Sébastien Lecornu (38), demissionair minister van Defensie en een van Macrons trouwste bondgenoten, en François Bayrou. Die laatste is de Johan Remkes van de Franse politiek, een oudgediende die van stal wordt gehaald als niemand meer weet wat er moet gebeuren. Wie het ook wordt: de nieuwe premier zal in nauw overleg met de president de nieuwe regering samenstellen. Dat wordt dan de vierde regering dit jaar. Of die wél een sluitende begroting kan vinden lijkt niet heel erg aannemelijk. 🎰Tout perduDe huidige situatie komt voort uit de nog altijd onbegrijpelijke beslissing om op 9 juni de Assemblée te ontbinden. Macron reageerde daarmee op de voor zijn partij slechte uitslag bij de Europese Verkiezingen. Hij dacht dat de Fransen hem bij nieuwe verkiezingen wel een meerderheid zouden geven in de Assemblée. Macron gokte verkeerd: extreem-rechts kreeg meer dan tien miljoen stemmen en werd daarmee veruit de grootste. Een blamage voor een president die bij zijn aantreden had beloofd dat hij er voor zou zorgen dat de Fransen geen reden meer zouden hebben om op Marine Le Pen te stemmen. Toch vertaalde de winst van het Rassemblement national zich niet in de meeste zetels in het Parlement. Door het districtenstelsel werden drie groepen ongeveer even groot, en ontstond er direct na de verkiezingen al een onwerkbare situatie, waar Macron (en Europa) nu een hoge prijs voor zal moeten betalen. 🇪🇺 En Europa dan? Met een visionaire speech in de Sorbonne een paar maanden na zijn verkiezing in mei 2017 wierp Emmanuel Macron zich op als de redder van Europa. Hij schilderde het continent als een broos maar glanzend mozaïek dat bescherming nodig had tegen de stormen van populisme, verdeeldheid en geopolitieke onzekerheid. Zeven jaar later rest daarvan slechts een schim. Het concept van strategische autonomie, toen nog een ambitieuze droom, is nu gemeengoed geworden – die credits komen hem toe. Maar ironisch genoeg heeft de man die Europa wilde redden een grote bijdrage geleverd aan de verzwakking. Macron speelde Russisch roulette met het lot van de Europeanen als inzet, ging va banco en verloor alles. Frankrijk, ooit de ruggengraat van de Europese integratie, is net als veel andere lidstaten, in zichzelf gekeerd, verlamd door eigen conflicten en onvermogend om zijn verantwoordelijkheid als EU-lidstaat na te komen. Hoeveel Fransen zullen werkelijk beseffen dat de crises die zij zelf veroorzaakten, niet alleen hun eigen toekomst maar ook die van 400 miljoen mede-Europeanen in gevaar brengt? Het is een paradox die schrijvers en historici nog jarenlang zal fascineren: hoe Macron, de zelfbenoemde Monsieur l’Europe, het Europese project in gevaar bracht. Zal hij ooit in de spiegel kijken en zijn aandeel erkennen? Misschien toont hij vanavond in zijn toespraak een greintje zelfinzicht. Maar bescheidenheid – dat weten we – is een deugd die de Franse president vreemd is. 🇳🇱 La pénombre des Pays-BasComparaison n’est pas raison, maar wie de Nederlandse en Franse politiek volgt ontkomt niet aan de vergelijkingen. Ook al zijn de systemen en politieke tradities zeer verschillend, toch zijn er steeds meer overeenkomsten. Beide landen hebben inmiddels de meest rechtse regering sinds de Tweede Wereldoorlog. En net als in l’autre pays du fromage staat de Franse regering de facto onder curatele van een hoogblonde populistische politicus, waardoor de twee oprichters van de Europese Unie hun invloed in Brussel sneller zien smelten dan een stukje chevrotin in de Savoyaardse zon. Ook Barnier en Schoof hebben veel gemeen: het zijn beiden in zichzelf gekeerde fanatieke duursporters die niet echt gewend zijn om in een team te opereren. En van beiden was tot vandaag de vraag of ze het einde van het jaar zouden halen. Bij Barnier is dat nu duidelijk: de Fransman hield het nog geen drie maanden vol. En er is nog een opmerkelijke overeenkomst tussen het Binnenhof en het Palais Bourbon: nu de Fransen geen begroting hebben, zou Nederland voor het eerst hetzelfde lot beschoren kunnen zijn. Dezer dagen wordt onderhandeld over de onderwijsbegroting, en mocht die afgewezen worden, dan is volgens minister van Financiën Eelco Heinen iedere ‘euro die dan nog wordt uitgegeven, onrechtmatig.’ De situatie is zo onzeker, dat de stemming vanmiddag een week werd uitgesteld. Met al die overeenkomsten verdient iedere Franse en Nederlandse politicus eigenlijk direct een dubbel paspoort. Wie optimistisch is (en dat is schrijver dezes eigenlijk altijd) ziet in al deze chaos toch nog een klein lichtpuntje: ook al kijken politici niet verder dan hun nationale navel, in de Europese Unie kruipen de binnenlandse politieke ontwikkelingen steeds dichter naar elkaar toe. 👋🏼 Le départBarnier is niet de enige die de Franse politiek verlaat. Een ander zwaargewicht staat ook op het punt te vertrekken. Jean-Marie Le Pen werd eerder deze week ontslagen uit het ziekenhuis nadat hij vorige maand was opgenomen met hartproblemen. Zijn gezondheidstoestand is uiterst broos en dochter Marine maakt zich zorgen over haar vader. Le Pen Sr., inmiddels 96 jaar oud, werd voor het eerst in de Assemblée gekozen in 1956. Het familiebedrijf Le Pen is dus inmiddels al bijna driekwart eeuw aanwezig in de Franse én de Europese politiek. Om nu nog te spreken van de opkomst van het populisme is dan ook een beetje anachronistisch. Jean-Marie zal in ieder geval met een gerust hart kunnen sterven: zijn dochter heeft inmiddels de meeste touwtjes in handen, en dan moeten de presidentsverkiezingen van 2027 nog komen. Tenzij Marine op 31 maart aanstaande te horen krijgt dat ze de gevangenis in moet. Dan is een comeback (of een wederopstanding) van Senior niet uit te sluiten, als de patriarch die altijd de regie in handen wilde houden. 👼🏼Mon dieu !In alle aardse chaos biedt alleen hulp van bovenaf misschien nog een uitweg. Althans, dat is waarschijnlijk de stille hoop van Emmanuel Macron wanneer hij zaterdag de gerenoveerde Notre-Dame heropent. De metafoor ligt voor de hand: de man die dacht dat hij Jupiter was, heeft zichzelf nu ontmaskerd als Icarus. Toen hij te dicht bij de zon vloog, smolt de was van zijn vleugels en stortte hij ontmoedigd en zielloos ter aarde. Maar zoals dit monument van het ‘eeuwige Frankrijk’ hoopt ook Macron uit de as te herrijzen, in de vage hoop dat een wonder hem zal redden. Er is echter één zekerheid: één van zijn gasten zal hem overleven. De volgende president van de Verenigde Staten is er zaterdag ook bij in Parijs. Na het biechten van zijn eigen zonden kan Donald Trump wellicht zijn Franse collega wat advies geven over hoe je vanuit een onmogelijke positie toch de machtigste man op aarde kunt worden. Amen. |
nr67: Van oude wijn:
De dag waarvan je niet zeker wist dat ie nog ging komen: na twee maanden zoeken naar een premier, viel Macrons keus afgelopen week dan eindelijk op het jonge talent Michel Barnier.
Le Barnier nouveau est arrivé
De oogst is in Frankrijk al in veel wijngebieden begonnen, voor het eerst in tien jaar niet vroeger dan het langjarig gemiddelde. Het zou dan ook wel eens een uitzonderlijk wijnjaar kunnen worden. Maar en vin, dit is geen culinaire nieuwsbrief. De nieuwste politieke oogst is inmiddels wél binnen, maar tot spijt van velen is Michel Barnier niet meer dan oude wijn in nieuwe zakken. A votre santé !
Na zo’n twee maanden twijfelen kiest Macron met Michel Barnier voor het verleden, maar ook voor een man die bekend staat om zijn capaciteit te kunnen luisteren en zelfs, zeer onfrans, compromissen te kunnen sluiten. Hoognodig in het diepverdeelde land waar de economische problemen snel radicale ingrepen vereisen. Michel Barnier (73) volgt als oudste premier de jongste premier ooit op. Bij de machtsoverdracht afgelopen vrijdag kon Barnier het niet laten zijn voorganger Gabriel Attal (35) even venijnig in de hoek te zetten.
🇬🇧👋🏼 Brexit
⛷️Barniers politieke carrière duurt inmiddels al meer dan een halve eeuw en daarin bereikte hij twee successen: de organisatie van de Winterspelen in Albertville in 1992 en Brexit. In zijn tijd als Europees Commissaris heb ik Barnier regelmatig bij allerlei gelegenheden gesproken, maar ik heb in al die jaren nooit echt hoogte van hem kunnen krijgen. Vriend en vijand waren het over eens dat Barnier zich bij de onderhandelingen met Groot-Brittannië over Brexit nooit uit het veld liet slaan door het amateurisme van Downing Street. Mede dankzij hem kwam Brexit voor de Europeanen tot een beschaafd en zo goed mogelijk einde. Hij schreef er zelfs een boek over. De voormalige Britse minister van Europese Zaken, Denis MacShane (Labour) omschrijft Barnier zelfs als een “truly nice and competent colleague”.
🧹Range ta chambre
Die twee successen nemen niet weg dat Michel Barnier al zo lang onderdeel van de Franse politiek is en de afgelopen decennia in zoveel regeringen zat, dat hij de medeverantwoordelijkheid draagt voor de staat van de Franse overheidsfinanciën, die volgens de Senaat “catastropique” is. Hij wordt nu toch echt geacht zijn zelfgemaakte troep op te ruimen, en of dat gaat lukken is de vraag. Hij kan eigenlijk geen kant op. Zo moet hij het hoogste begrotingstekort van de EU zien weg te werken (nu al 6,2 procent). Hij zal daarbij nauw in de gaten gehouden worden door Europa. Frankrijk heeft eigenlijk nooit de Europese begrotingsafspraken gerespecteerd, maar nu lijkt de maat van zijn voormalige collega’s in het Berlaymont-gebouw in Brussel toch echt vol.
🌀La java de Marine Le Pen
Volgens het radiostation Europe 1 (in handen van zakenman Vincent Bolloré die met zijn media-imperium extreem-rechts graag in het zadel helpt) heeft Barnier zijn nieuwe baan te danken aan Marine Le Pen. Ook volgens andere media zou Macron afgelopen donderdag met de leidster van het Rassemblement National (RN) hebben gebeld om de benoeming van Barnier af te stemmen. Marine Le Pen als kingmaker van de nieuwe regering klinkt niet heel vergezocht.
Libération stelt de vraag hoe je als tegenstander van het ‘systeem’ je toestemming kunt geven aan Macron om een oud Eurocommissaris van Les Républicains als premier te benoemen. Een pirouette die je ook in andere landen ziet waar populistische partijen na jaren oppositie aan de knoppen mogen zitten – lees bijvoorbeeld dit artikel in NRC vandaag over minister Fleur Agema, die sneller draait dan de bordjes op stokjes in een Chinees staatscircus. Maar Marine Le Pen ontkende gisteren op een braderie in Hénin-Beaumont, haar eigen kiesdistrict: “Ik raad u aan niet alles te geloven wat de kranten schrijven”. Fake news dus? Of gaat haar informele invloed toch verder dan ze toegeeft? Voorlopig zal het RN geen motie van wantrouwen indienen tegen Barnier. Maar mochten de Fransen de komende weken opnieuw “vergeten of mishandeld worden, dan zullen we niet twijfelen de regering” weg te sturen, aldus Le Pen. Macron weet dus heel goed dat hij het RN nodig heeft, al het geneuzel over een Republikeins front ten spijt.
Of de steun van Le Pen klopt of niet, oud-president François Hollande, onlangs gerecycled tot parlementariër voor het NFP, heeft vanmorgen aangekondigd dat hij wél voor een eventuele motie van wantrouwen zal stemmen, juist omdat Barnier de steun heeft van extreem-rechts.
🗳️ Buiten alle proporties
Een van de toezeggingen die Le Pen voor haar steun aan Barnier zou hebben gekregen is de invoering van het proportionele stelsel bij de Parlementsverkiezingen, een lang gekoesterde en begrijpelijke wens van de familie Le Pen. Net als Groot-Brittannië heeft Frankrijk een weinig democratisch te noemen districtenstelsel, ook wel Winner Take All genoemd. Dat betekent dat het in theorie mogelijk is dat als slechts 50,01 procent van de bevolking hetzelfde stemt, één partij alle zetels binnenharkt. De overige 49,99 procent is dan op geen enkele manier vertegenwoordigd. Door dat systeem heeft RN altijd minder zetels gekregen dan het percentage van de gewonnen stemmen. Zo werd op 7 juli het extreemrechtse blok met meer dan tien miljoen stemmen verreweg het grootste. Toch is die overmacht niet terug te zien in de Franse Assemblée. Het linkse blok NFP, dat 30 procent minder stemmen kreeg, heeft een kwart meer zetels.
⚖️ Prisonnière
Michèle Alliot-Marie, oud-minister en oud-Europarlementariër, is vrijdag tot zes maanden voorwaardelijk veroordeeld vanwege corruptie. Het is een voorwaardelijke straf dus Alliot-Marie zal geen cel delen met haar oude baas Sarkozy (die tot nu toe al een paar jaar heeft verzameld, maar die zijn nog opgeschort wegens hoger beroep). De nieuwe premier Barnier was ook lid van de regering van Sarkozy, waarvan een groot aantal leden, inclusief toenmalig premier François Fillon, op de een of andere manier in aanraking gekomen zijn met Justitie. Fillon kreeg uiteindelijk vier jaar brommen, waarvan één voorwaardelijk. Dat schandaal was overigens het allereerste onderwerp van de allereerste aflevering van deze nieuwsbrief, in januari 2017. Ook van Macrons regeringen is al een aantal ministers vervolgd vanwege corruptie en andere zaken. Barnier zal zich er dus als een vis in het water voelen.
🇫🇷 Franse Politiek #66: Thierry Beaudet mogelijk premier van Frankrijk
U leest het goed: Thierry Beaudet wordt genoemd als nieuwe premier van Frankrijk. Hoe zit dat? Ook is het de eerste maandag van september en dat betekent: la Rentrée! Dat en meer in deze nieuwsbrief.
De betovering van de perfect georganiseerde Olympische Spelen is alweer bijna uitgewerkt en de herfst belooft heet te worden. Macron is ook vijftig dagen na de verkiezingen nog steeds op zoek naar een premier. De Franse president is de enige die bepaalt wie de eerste minister wordt. Partijen en kiezers hebben daar, tot hun groeiende frustratie, geen enkele invloed op. Iedere week circuleren andere namen, en de opvallendste van vandaag zijn Thierry Beaudet en Bernard Cazeneuve.
🦉Je kunt van alles vinden van de politieke manoeuvres van Emmanuel Macron, maar niet dat de Franse president binnen de gebaande paden blijft: in de zomerserie “President zoekt Premier” kwam vandaag onder meer Thierry Beaudet op bezoek in het Elysée. Je hoort het verschil niet, maar toch schuilt er achter die ene extra ‘e’ een hele andere wereld dan die van het grote orakel van de uil van Minerva. Thierry Beaudet is in Frankrijk niet heel bekend. Hij is van oorsprong onderwijzer en sinds 2021 de voorzitter van de Economische, Sociale en Ecologische Raad (CESE), het derde, en zeer onbekende parlement naast de Assemblée en de Senaat, met 175 leden. De CESE is enigszins te vergelijken met de Nederlandse SER. Beaudet is geen lid van een politieke partij, een overeenkomst met zijn mogelijk toekomstige Nederlandse ambtsgenoot. Olivier Faure, de leider van de Socialistische Partij (PS) zei daarover: “Ik heb geen idee welke politieke opties hij verdedigt”. Door met iemand te praten die niet bij een van de drie dominerende blokken hoort (NFP op links, Renaissance rechts van het midden en RN op extreem-rechts), schopt Macron opnieuw tegen de Assemblée. Of hij er iets mee opschiet valt te bezien.
Overigens kwamen ook Nicolas Sarkozy, Xavier Bertrand en de demissionaire premier Gabriel Attal vandaag ook nog even op de thee bij Macron. Geen van de gesprekken heeft wat opgeleverd. Morgen gaat Frankrijk de 51e dag in van het premierloze tijdperk…
🧟 Les revenants
Naast Beaudet mochten vanmorgen ook al Bernard Cazeneuve én François Hollande opdraven bij de casting. Cazeneuve is mogelijk kandidaat voor het premierschap. Dat Macron een beroep doet op een oud-premier én een oud-president, beiden uit de socialistische hoek, toont aan dat de huidige president niet echt weet welke kant hij nog op kan.
Pas vraiment (caze)neuve
Waarom Cazeneuve? In zijn drie jaar als minister van Binnenlandse Zaken en zijn vijf maanden als premier* maakte hij nauwelijks indruk. Hij keerde indertijd gedesillusioneerd terug naar de advocatuur. Zijn belangrijkste kwaliteit volgens Macron? Hij zal geen meerderheid tegen zich krijgen. Maar zelfs dat is niet zeker. In de anticoalitiegeest die de Franse politiek beheerst, heeft het linkse blok NFP al gezegd een motie van wantrouwen tegen Cazeneuve in te dienen, mocht hij benoemd worden.
*Die vijf snel vergeten maanden geven Cazeneuve, net als iedere andere oud-premier in Frankrijk, levenslang recht op een auto met chauffeur, op twee medewerkers en een beveiliger. Die privileges kosten de Franse belastingbetaler jaarlijks ettelijke miljoenen. Makkelijke bezuinigingsposten als Cazeneuve straks de staatsfinanciën op orde moet gaan brengen.
🔪 Le couteau dans le dos
Een andere bezoeker vandaag in het Paleis was François Hollande. De geschiedenis die hij en Macron met elkaar delen is Shakespeare-waardig. In mei 2012 maakte François Hollande de jonge bankier eerst adviseur en later minister van Economie. Maar terwijl Hollande droomde van een tweede termijn, smeedde Macron andere plannen. In 2016 was Hollande druk bezig zijn populariteit op te krikken van ‘historisch laag’ naar ‘iets minder rampzalig’. Op dat moment nam Macron ontslag en lanceerde zijn eigen politieke beweging En Marche! (vrij vertaald: “Ik marcheer weg van mijn mentor!”). Het was een politieke uppercut die Hollande niet zag aankomen (hier mijn analyse over Macrons zet in die tijd, toen ik me nog niet kon voorstellen dat de nieuwkomer een jaar later president zou worden).
🚄🐌 Macron, met zijn jeugdige uitstraling en beloftes van vernieuwing, veroverde in 2017 de harten van de Fransen en van veel Europeanen. En Hollande? Die kon alleen maar toekijken hoe zijn voormalige beschermeling hem passeerde zoals een TGV een slak voorbij raast. Zelfs in de wereld van de Franse politiek, waar loyaliteit even vluchtig is als de geur van een versgebakken stokbrood, was Macrons actie op zijn minst een flinke klap in het gezicht van zijn voormalige chef. Het verraad kwam voor Hollande totaal onverwacht.
Verraad is vaak de snelste weg naar de top: premier Jacques Chirac nam het in 1988 op tegen ‘zijn’ president François Mitterrand. Velen gingen Chirac en Macron voor. Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord (1754-1838), een naam langer dan de rij voor de Eiffeltoren, was zelfs voor Franse begrippen een eersteklas ‘traître cynique plein de vices et de corruption’. Deze politieke kameleon, naast wie zelfs Joost Eerdmans loyaal lijkt, diende achtereenvolgens het Ancien Régime, de Revolutie, Napoleon, de Bourbons, en de Juli-monarchie. Zijn trouw was zo flexibel als een goed gebakken croissant. Om nog maar te zwijgen over Philippe Pétain. Ooit was ‘de Maarschalk’ de held van Verdun in de Eerste Wereldoorlog. Op zijn oude dag besloot dat fascisme toch wel erg hip was, en rolde de rode loper uit voor de Nazi’s.
💶 L’oseille que tu n’as pas
In de Grondwet staat dat de begroting voor het komende jaar uiterlijk op 1 oktober moet worden behandeld in het Parlement, gezien de huidige impasse een bijna onmogelijke taak. Zolang er geen nieuwe regering is, is niets zeker. Niemand heeft enig idee wat er moet gebeuren als die datum niet wordt gehaald. Daar voorziet de Grondwet namelijk niet in. De regering bestudeert nu de mogelijkheid om de deadline uit te stellen, al is het maar een kortetermijnoplossing. Juridisch is het mogelijk maar politiek is dat zeer riskant. De Senaat is in ieder geval tegen uitstel. Vanavond krijgen de parlementariërs waarschijnlijk wel een overzicht van de in- en uitgaven, een document zonder juridische waarde. De financiën van Frankrijk staan er ronduit slecht voor. Er moet dus flink bezuinigd worden. Begin dit jaar werd er gesproken over tien miljard, maar dat blijkt bij lange na niet genoeg. Om het huishoudboekje aan de Europese regels te laten voldoen, is een bezuiniging nodig van zeker dertig miljard per jaar voor de komende jaren. Minder uitgeven is voor alle partijen een taboe. Volgens de website Contexte gaat er zeker 35 procent bezuinigd worden op de begroting voor de klimaattransitie.
♻️ Rentrée
[v., de ‘thuiskomst’, ‘terugkeer’] Waar in de meeste westerse landen het nieuwe jaar op 1 januari begint, start het in Frankrijk vandaag. De rentrée heet dat heuglijke moment. Dan beginnen de meeste Fransen weer met hun werk, hun school en hun normale ritme. Sinds mensenheugenis (hoewel, ook weer niet sinds zo heel erg lang; betaalde vakanties bestaan pas sinds de jaren dertig van de vorige eeuw) ligt Frankrijk in augustus plat. Vanaf begin juni wordt reeds naar de zomerslaap toe gewerkt: er worden minder afspraken gemaakt, het tempo gaat omlaag, de lunches worden langer en projecten worden graag over de zomer heen getild. “On verra ça après la rentrée” is dan een veelgehoorde uitdrukking. In de week van 1 september pakt iedereen vol goede moed de draad weer op. De bordjes met ‘fermeture annuelle’ verdwijnen van de rolluiken, nieuwe voornemens worden gemaakt, nieuwe kleren worden gekocht, en ouders klagen traditiegetrouw over de hoge kosten voor de schriften en pennen voor hun kroost.
Ondernemers springen ieder jaar enthousiast in op de rentrée, maar uitgevers spannen de kroon. Ze bestoken de Fransen deze maand met een enorm boekenbombardement van dit jaar niet minder dan 459 nieuwe romans. Veel, maar toch minder dan voorgaande jaren. De meeste van die nieuwe uitgaven verdwijnen snel in de vergetelheid. Over een enkel boek zullen de Franse nog maanden praten, misschien zelfs wel tot aan de volgende rentrée.
📚J’aime lire…
📖 De vakantie zit er weer op dus is er weer tijd zat om eens lekker te lezen. Een van de vele andere boeken die dezer dagen in Frankrijk verschijnen is dat van Jean-Michel Blanquer, voormalig minister van onderwijs in de eerste vijf jaar van Macrons presidentschap. In het boek La Citadelle gaat hij verbitterd in op zijn tijd in de regering. De titel slaat op de ivoren toren waar de Franse president zich in heeft teruggetrokken. Franse media, nooit vies van wat relletjes en politieke broedermoord, spreken van een “livre choc”.
📖📖 Van de rentrée littéraire van dit jaar las ik nog niets, maar wel worstelde ik me door Tijden van confrontatie. Oud-president Nicolas Sarkozy jongleert momenteel met meer rechtszaken dan een circusartiest met kegels, maar toch vond hij ergens de tijd om het derde deel van zijn biografie te schrijven. Of te laten schrijven. Ik was er niet heel enthousiast over. En dat is een understatement, zoals te lezen valt in mijn recente recensie voor het Financieele Dagblad.
📖📖📖 In tegenstelling tot Nicolas Sarkozy kan Marijn Kruk wél schrijven. Van mijn voormalige Parijse confrère verscheen onlangs Opstand. Met de overwinning van de neonazi partij AFD in de Duitse deelstaat Thüringen dit weekend is dit boek nog actueler. Opstand is een onmisbare reisgids door het aan zich twijfelende Europa, waar steeds meer kiezers denken dat het populistisch-nationalistisch medicijn een oplossing biedt voor al hun kwalen. Te koop bij iedere boekhandel, of te bestellen bij bijvoorbeeld Athenaeum. Een aanrader!
Terwijl de Europese Parlementen met reces zijn en politici liggen te zonnen, uw correspondent zit niet stil. Is het in de Franse politiek net zo heet als op de stranden van ons continent?
Iedere doemdenker had het mis, de zeikerds kregen ongelijk: de Olympische Spelen in Parijs waren unaniem een belachelijk groot succes. Het evenement was zelfs zo geslaagd dat iedere stad die nu nog zo gek is om dit megacommerciële volksvermaak te willen organiseren, waarschijnlijk nooit de lat zal bereiken die ‘Parijs’ op extreme hoogte heeft gelegd. Als op 8 september ook de Paralympische Spelen zijn afgelopen “willen we niet dat het leven weer normaal wordt.” Dat was de ijdele wens die Macron uitsprak bij een speech voor mensen die betrokken waren bij de origanisatie. 🥇Hij reikte en passant nog een gouden médaille aan het Franse volk uit, de “médaille voor de natie”. Maar de blijdschap kan niet lang duren, de Fransen blijven immers Frans. Waarschijnlijk blijken de Spelen niet meer dan een “parenthèse enchantée”, een gelukkig intermezzo in een droefgeestig land. Een zoekopdracht op die term op Google levert alleen al over de afgelopen week meer dan 15.000 hits op. Dus wat nu?
🍭Bitterzoet
Macron liet zich voortdurend zien bij de vele medaille-uitreikingen van de Franse sporters, soms zelfs zo opzichtig dat het een beetje genant werd. Zijn blijdschap was vast oprecht, maar met zijn opzichtige optredens maakt hij de OS ook tot een politiek theater. Gelukkig bereikte het land de door de president persoonlijk opgedragen vijfde plek in het landenklassement, als beste EU-lidstaat, net voor Nederland trouwens. De economische en politieke realiteit kent echt minder gouden medailles. De trouwe lezers van deze nieuwsbrief kennen het chanson: de werkloosheid blijft met 7,3% een van de hoogste van Europa, de staatsschuld explodeert, het begrotingstekort is bijna twee keer zo hoog als Europa toestaat, en het is niet aannemelijk dat er op korte termijn een nieuwe regering is. De enige die een premier kan benoemen is Macron, en de vraag is of hij dat voor het einde van de maand doet.
🤡 Volksverlakkerij
Die nieuwe regering laat dus nog even op zich wachten. De linkse partij La France insoumise wint in ieder geval geen medaille in coalitiebouwen. Als lid van de NFP, de grootste groep in de Assemblée, wil LFI de president afzetten op basis van artikel 68 van de Grondwet, het artikel over hoogverraad, omdat Macron een Nederlands tempo aanhoudt bij de keuze van de premier. Nu is die procedure redelijk kansloos, maar op deze manier denkt LFI haar tanden te laten zien om de achterban te bevredigen. Het toont in ieder geval aan dat er nog steeds geen enkele wil is om tot een soort compromis te komen. Macron zal dus waarschijnlijk gewoon tot 2027 blijven zitten. Tenzij hij aan zijn einde komt zoals zijn voorganger Felix Faure in 1899, die het leven liet in het Elysée paleis tijdens een fellatio interuptus. De grappen over zijn dood waren toen niet van de lucht. Persoonlijk vind ik deze nog steeds een van de mooiste in de Franse taal: “Il voulut être César, il ne fut que Pompée”.
👴🏻Mansplaining
Bijna tweederde van de nieuwe Assemblée is een man, meer dan in de vorige Assemblée. “De partijen rechtvaardigen dit door de “urgentie” van een bliksemcampagne”, schrijft Le Monde. Die slechte score is des te opmerkelijker, omdat partijen in Frankrijk verplicht zijn een perfect evenwichtige kandidatenlijst in te leveren. Doen ze dat niet dan krijgen ze een boete, die veel partijen dan ook liever betalen, dan op zoek te gaan naar competente vrouwen. Absurd natuurlijk anno 2024. Niet dat de Tweede Kamer het veel beter doet: daar is ook nog 59 procent man…
🎭Volksacteur
Vanmorgen overleed de Franse acteur/zanger/monument en sekssymbool van jewelste (dixit NRC) Alain Delon. Hij werd 88 jaar oud en met hem verdween opnieuw een stukje van de relatief korte periode waarin de Fransen optimistisch waren, de Trente Glorieuses, grofweg de periode tussen het einde van de Tweede Wereldoorlog en de Maanlanding. De charismatische Delon paste naadloos in het rijtje grootse Europese acteurs als Mastroianni, Deneuve, Bardot, Schneider, Loren en Lollobridgida, met wie hij allemaal samenwerkte en prachtige films maakte.
De acteur was ook een aardig zanger. Zijn bekendste nummer zong hij met Dalida, zijn oude buurvrouw in Parijs met wie hij later een affaire kreeg: Paroles, paroles, paroles (1973, luister boven). Een duet dat verhaalt over mooie woorden die niet meer dan dat zijn, gezaaid in de wind… Een thema dat perfect past bij een nieuwsbrief over politiek.
🫶🏼 Chers membres…
Dank voor het lezen! Deze nieuwsbrief is en blijft gratis, maar er zijn ook steeds meer betalende leden. Die giften zijn een blijk van waardering die ik zeer op prijs stel en waardoor in ook in de toekomst onafhankelijke journalistieke producties over Frankrijk en Europa kan blijven maken. Er staan al wat boeiende interviews gepland de komende maanden. Mijn dank is groot!
De volgende aflevering van deze nieuwsbrief verschijnt over twee weken, op 1 september, de dag die voor de Fransen synoniem is voor la rentrée, ook zo’n wonderlijk Gallisch fenomeen waarover ik de volgende keer meer zal schrijven.
🌞 Bel été !
