Door: Kees Wijnen
De Fransman is iemand van tradities, vastgeroeste gewoontes, gebruiken, rituelen die ze niet snel of misschien nooit zullen veranderen. Eén van die vaste tradities is het Franse dorpsfeest. Ieder dorp, maar dan ook ieder dorp heeft één keer per jaar zijn dorpsfeest, meestal gehouden in juli en augustus. Je kunt het een beetje vergelijken met kermis taferelen in Nederland. Het feest begint meestal vrijdag ’s avonds en eindigt zondag in de kleine uurtjes.
In de regel wordt de naamdag van een of andere heilige aangegrepen als excuus. Ieder dorp organiseert de meest doldwaze evenementen. Is dat eenmaal een succes dan wordt dat ieder jaar, jaar in jaar uit, steevast met exact dezelfde formule herhaald. Niemand die daar een speld tussen krijgt of zegt “Goh, zullen we dit jaar eens worstjes bakken in plaats van weet ik veel wat” Geen denken aan! Is een formule eenmaal een succes dan wordt er niet meer aan getornd.
Het dorpsfeest
In ons dorp, een gat van nog geen 100 inwoners, vindt het hoogtepunt van het jaar plaats op de eerste zondag van augustus. Het begint bescheiden met zaterdagochtend een groepswandeling (gelukkig hebben ze hier wel ieder jaar een andere wandelroute). Verder zijn er natuurlijk petanque wedstrijden en wordt er gekaart, “belote” oftewel klaverjassen.
‘s Zondags begint het pas goed! De dag begint al vroeg met een gezamenlijk ontbijt, waarbij bloedworst en tripoux geserveerd worden. Tripoux zijn worsten gevuld met pens. Ik moet er niet aan denken op mijn nuchtere maag al zoiets te nuttigen. Vervolgens is er een Heilige mis in de kerk. Daarna vertrekt er een klein groepje jongeren die met een accordeon langs alle boerderijen een aubade brengen met een geschenk van de gemeente en een schaal met snoepjes.
Tijdens het spelen van een musette deuntje krijg je dit kleinood overhandigd en word je geacht een bijdrage op de schaal te deponeren. Zondag ’s middags zijn er weer jeu de boule -en kaartwedstrijden en gaat de fameuze zeepkisten rally van start. Enthousiaste zeepkistenbouwers suizen dan met duizelingwekkende snelheid van de berg af om in het centrum van het dorp tegen een berg strobalen tot stilstand te komen.
Dineren
Zondagavond begint het repas (maaltijd) van het dorp waarbij o.a. de fameuze soupe au fromage geserveerd wordt. Deze dorpsmaaltijd wordt altijd gehouden in de salle de fête, in ons geval is dat een enorme loods die nu als caravanstalling gebruikt wordt. De caravans worden aan de kant geschoven en er wordt een enorme hoeveelheid tafels en banken geplaatst. Niet de meest romantische setting . . .
De hele omgeving komt eropaf en algauw zitten er zo’n 500 boeren samen gepakt in deze loods. Ik had al eens geopperd waarom ze het niet buiten installeren, lekker in de frisse lucht! Nee, ze deden dit al jaren zo, stel dat het gaat regenen . . . Geen speld tussen te krijgen dus.
Feestmenu
Het menu is ieder jaar ook exact hetzelfde. Het begint met een schijf ham (jambon sec) en een stuk meloen als voorgerecht. Vervolgens wordt de beroemde Soupe au Fromage geserveerd. Dit is een dikke prak van koolbladeren, brood, kaas en bouillon. Je krijgt met een pollepel een dikke klodder op je bord. Het ziet er niet uit, maar het is heerlijk.
De volgende gang, nadat de kannen wijn zijn bijgevuld, bestaat uit een stevig stuk vlees, een flinke worst en de traditioneel meestal tot pap gekookte Haricots verts met stukjes spek. Dit willen ze overigens wel eens afwisselen met witte bonen. Dan komt er kaas. We zitten in het gebied van de Roquefort, dus er worden schalen met enorme hompen roquefortkaas van de allerbeste kwaliteit neergezet (de schapenboeren krijgen ze gratis).
Ondertussen worden de kannen wijn nog eens vol geschonken. Als volgende gang, (je moet dan zorgen dat je je bordje weer een beetje schoon krijgt met een papieren servetje), wordt er een enorme punt perziken, appel, abrikozen vlaai op je bord gedeponeerd. Dan komt er nog een ijsje en tot slot wordt er koffie geserveerd met een glaasje zelf gestookte eau de vie! Je snapt, aan het eind van de avond kun je geen pap meer zeggen of op je benen staan.
Vaste feestdagen
Zoals ook in Nederland kent Frankrijk zijn vaste feestdagen. Als toerist kan het handig zijn wanneer je hiervan op de hoogte bent. Het is ons al meerdere malen gebeurd dat we boodschappen gingen doen en alle winkels dicht waren!!
De belangrijkste op een rij:
14 februari, Saint Valentin, valentijnsdag. Wordt ook in Frankrijk gevierd. Winkels zijn gewoon open. Overal worden romantische produkten aangeboden, bloemenstalletjes zijn extra gevuld en alle restaurants proberen je te verleiden om met bijzondere menu’s je geliefde te trakteren op een romantisch etentje.
1 mei, fête du travail, de dag van de arbeid. Dit wordt in Frankrijk fanatiek gevierd. Alle winkels zijn gesloten. Er zijn overal rommelmarkten, sportwedstrijden en andere evenementen. Mensen geven elkaar een klein bosje lelietjes van Dalen. Helaas wordt deze dag ook wel eens aangegrepen om te demonstreren.
8 mei, fête de la Victoire, bevrijdingsdag Tweede Wereldoorlog. Dit wordt in Frankrijk op kleinere schaal herdacht dan in Nederland. De winkels zijn gesloten en de dag begint met een ceremonie bij het oorlogsmonument. Iedere stad en dorp heeft zijn eigen oorlogsmonument, meestal bij de kerk. Let maar eens op hoeveel namen erop staan. Vaak zie je in een klein bescheiden hoekje nog een inzet met een paar namen van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, bij lange na niet het aantal van de Eerste Wereldoorlog, die in Frankrijk hele diepe littekens heeft achtergelaten.
21 juni, fête de la musique. Heel Frankrijk staat in het teken van de muziek! In de grotere steden spelen overal orkestjes, zowel professioneel als amateur. Niet alleen orkestjes, maar ook drumbands, koren, fanfares, enz. Ook dansgroepen zetten hun beste beentje voor. Een absolute must! Ga op 21 juni gewoon naar het centrum van een middelgrote of grote stad en je weet niet wat je meemaakt! Winkels zijn open.
14 juli, quatorze juillet is DÉ Franse nationale feestdag! Te vergelijken met Koningsdag in Nederland. Op deze dag wordt de bestorming van de Bastille-gevangenis gevierd, waarmee in 1789 de Franse Revolutie begon en er een einde kwam aan het Franse koningshuis. Alle winkels zijn gesloten en overal worden evenementen georganiseerd; discofeesten op iedere hoek van de straat. Meestal wordt deze dag afgesloten met een spectaculair vuurwerkshow! Deze dag is echt heilig bij de Fransen! Ik was op die dag een keer het gras aan het maaien. De buurvrouw sprak me aan en vroeg of het niet een beetje vreemd was om op quatorze juillet het gras te gaan maaien. Oeps . . .
Let op, ook op 13 juli zijn er veel vuurwerkshows.
15 augustus, Marie l’Assomption, Maria ten hemelvaart. Jawel, Frankrijk is overwegend katholiek, dus dit wordt fanatiek gevierd. Alle winkels zijn dicht, iedereen is vrij. (prima dag trouwens om te reizen want de autowegen zijn leeg). Iedereen gaat naar de kerk en er worden overal evenementen georganiseerd, rommelmarkten, braderieën, etc.
2de weekend van september, Jour de Patrimoine. De dag van het cultureel erfgoed. In heel Frankrijk zijn de musea open en gratis toegankelijk. Overal zijn er ambachtsmarkten. Winkels zijn gewoon open.
31 oktober, Halloween. Ook hier viert men Halloween, ze zijn er dol op. Winkels zijn gewoon open en overal enge verkleedpartijen en optochten. Vaak kun je kastelen bezoeken die dan wemelen van de geesten, trollen, zombies, heksen en ander tuig. Toegang op eigen risico!!
1 november; Toussaint, Allerheiligen/Allerzielen is ook weer zo’n typisch katholiek gebeuren. Winkels zijn dicht. De Fransen zijn vrij, kopen een bos chrysanten en bezoeken het graf van hun overleden dierbaren. Als je je afvraagt waarom alle bloemenwinkels uitpuilen van de Chrysanten dan is het vanwege Toussaint!
11 november, Jour de l’Armistice. De herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog. Dit wordt in Frankrijk veel meer herdacht dan de Tweede Wereldoorlog. Alle winkels zijn dicht. Ieder dorp en iedere stad heeft zijn herdenkingsceremonie bij het oorlogsmonument voorgestaan door de burgemeester in vol ornaat met sjerp, in de regel terzijde gestaan door militaire gezagsdragers, de commissaris van politie en brandweer en de plaatselijke fanfare.
25 december, Noël, kerstmis. Frankrijk kent alleen eerste kerstdag, dus 26 december is een normale dag en zijn de winkels weer open. De meeste Fransen hebben op de avond van 24 december hun kerstdiner waarbij er heel veel oesters en foie gras gegeten wordt.
31 december; St. Sylvestre. Oudejaarsavond. Nieuwjaarsdag noemen ze “jour de l’an”. Zo wordt Kerstmis gevierd met familie, maar met oudejaarsavond gaan de Fransen met vrienden uit hun dak en dat kan er best heftig aan toe gaan. Vaak huren ze een chambres d’hotes of een paar gîtes voor een paar dagen en zetten daar de bloemetjes goed buiten. Op oudejaarsavond wordt er stevig gegeten en gedronken natuurlijk, gevolgd door een feest met soms verkleedpartijen. Veel restaurants organiseren dan ook een “Soiréé St. Sylvestre”, een uitgebreid diner met na afloop een dansfeest. Vuurwerk op oudejaarsavond daarentegen kennen ze totaal niet!
Natuurlijk kent Frankrijk, zoals ook in Nederland de bekende feestdagen als Pasen, Hemelvaart en Pinksteren, maar ook Moederdag en Vaderdag.
Bovenstaande feestdagen hebben betrekking op heel Frankrijk, daarnaast zijn er ook lokale evenementen, soms van wereldfaam:
In februari heb je het carnaval van Nice met als hoogtepunt een enorme optocht met spectaculaire praalwagens.
In mei het wereldberoemde filmfestival van Cannes. Heel Cannes staat op zijn kop en wordt overspoeld door celebrities.
De eerste 3 weken van juli het theaterfestival van Avignon. Hier komen tienduizenden mensen op af. Heel Avignon staat in het teken van theater. Duizenden straatartiesten vertonen daar hun beste kunnen.
Juli en augustus, Het culturele festival van Sylvanès. Gedurende deze 2 maanden staat het klooster van Sylvanès in het teken van religieuze -en culturele muziek. Een heel breed scala van artiesten treden er op met middag -en avondconcerten. Dit varieert van een mannenkoor uit Corsica, djerba dansers uit Egypte, monniken uit Tibet, sitar muziek en dans uit India, te veel om op te noemen. Aansluitend worden er maaltijden geserveerd in de geest van het optredende land.
Augustus, het opera festival van Orange. Ben je opera fan dan mag je de uitvoeringen in het oude amfitheater van Orange niet missen.
14 en 15 augustus, Medievales Monflanquin. Middeleeuws feest in Monflanquin met muziekgroepen, optocht, riddergevechten, middeleeuwse markt en maaltijden.
Laatste week september: marionetten festival Charleville-Mézières
En zo zijn er nog veel en veel meer evenementen, die allemaal deel uitmaken van de Franse tradities en het cultureel erfgoed.
De schoolvakanties
Ook hier kennen ze vakantiespreiding. Frankrijk is verdeeld in drie zones A, B en C.
De Fransen hebben de volgende vakanties:
- Kerstvakantie van 22 december tot 7 januari, geen vakantiespreiding
- Wintervakantie 3 weken van half februari tot eerste week maart, met vakantiespreiding
- Lentevakantie 2 weken van half april tot eind april, met vakantiespreiding
- Zomervakantie van 6/7 juli tot 1/2 september, geen vakantiespreiding. Heel Frankrijk gaat op 6 juli met vakantie
Herfstvakantie van 19 oktober tot 4 november, geen vakantiespreiding.