LOTgenoten

Alles over de Bruingemarmerde Schildwants, exoot die schade veroorzaakt!

 

 

Beste LOTe.o.bewoners,

Het is op het moment de meest gevoerde discussie in de tuin, op het werk, op de borrel, met de buren en zeker op social media, De Stinkwants oftewel de Punaise. Ik heb nu een wetenschappelijk artikel opgezocht om voor eens en voor altijd duidelijkheid te scheppen over welke variant we het hier hebben en of hij schadelijk is.
Als voorbeeld heb ik even een handdoek die over een stoel hing op de veranda weg gehaald en een foto, zie boven, gemaakt en het is duidelijk, dat is de Bruingemarmerde Schildwants, de Halyomorpha halys!! Een exoot en schadelijk voor gewassen.
Ik heb ze daarna van de stoel afgeveegd en zowaar, de kippen hebben ze allemaal verorberd!! (nu ik weet dat het schadelijke exoten zijn vond ik dat een goede daad, vonden de kippen ook…)

Lees hieronder een gedeelte van het artikel, het hele artikel kun je hier lezen op de website van de Wageningen universiteit.

——–

Update:

Levenscyclus en voortplanting

De volwassen bruin gemarmerde schildwants legt rond maart/april ei pakketten. Als een eitje uitkomt, doorloopt de gemarmerde schildwants vijf nimfen stadia. Om een partner te vinden verspreiden mannetjes Halyomorpha halys een feromoon en communiceren ze via vibraties op zeer lage toon. In hun oorspronkelijk leefgebied is er sprake van vijf generaties per jaar. In onze streken houden ze het nog op één generatie per jaar.

Bruin gemarmerde schildwants bestrijding is lastig

Momenteel bestaat er nog geen doeltreffend chemisch bestrijdingsmiddel tegen de Halyomorpha halys. Hier wordt nog volop onderzoek naar gedaan zoals hieronder beschreven. Daarom is het van essentieel belang om de plaag zoveel mogelijk buiten de kas te houden.

Lopend onderzoek naar biologische bestrijding

In de oorspronkelijke leefomgeving van de bruin gemarmerde schildwants zijn er parasieten van deze plaag bekend. Deze zijn nog niet commercieel in productie. Algemeen is de verwachting dat klassieke roofwantsen zich voeden met eitjes van de Halyomorpha halys. Momenteel wordt er getest met nieuwe (algemene) roofwantsen als natuurlijke vijand van de bruin gemarmerde schildwants. Potentiële vijanden zijn: Trissolcus japonicus (sluipwesp); Arilus cristatus (roofwants); Armadillidiidae (rolpissebedden).
Mogelijke bestrijding via trilling
Partners van de Halyomorpha halys vinden elkaar door communicatie via geluid op zeer lage frequentie (trillingen). Mogelijk kan deze zoektocht en daarmee paring verstoord worden door deze trillingen te overstemmen. Dit is echter niet officieel bevestigd.

——–

De bruingemarmerde schildwants (Halyomorpha halys) komt inmiddels in een groot aantal Europese landen voor. In een nieuwe experimentele val werden in een Limburgse achtertuin op een warme middag in mei 2021, 50 bruingemarmerde schildwantsen gevangen. Inmiddels zijn eerste exemplaren ook in fruitboomgaarden gevonden en is schade aan vruchten geconstateerd.

De bruingemarmerde schildwants is inheems in China, Japan, Korea en Taiwan. Hij is in 1995 voor het eerst in Pennsylvania in Amerika gesignaleerd, vermoedelijk onbedoeld geïntroduceerd met verpakkingsmateriaal. Sindsdien heeft de soort zich in 41 deelstaten van de Verenigde Staten en in Canada succesvol gevestigd.

In 2004 is hij voor het eerst in Liechtenstein gevonden, en in 2007 in Zwitserland, Frankrijk, Italië en Duitsland. In de zomer van 2018 waren de eerste waarnemingen in Nederland (Limburg). In het voorjaar van 2019 zijn eerste individuen in Utrecht en Amsterdam gevonden.

Volwassen dieren kunnen zich vliegend verplaatsen. Verplaatsing over grotere afstanden gebeurt doordat de wants meelift in verpakkingsmateriaal of in goederen of in caravans van vakantiegangers.

Er zijn tot nu toe geen afdoende bestrijdings maatregelen bekend. Mogelijk kunnen biologische bestrijders als sluipwespen en roofinsecten uitkomst bieden.

Foto val: Deze experimentele val is ontwikkeld door onderzoekers in Nieuw-Zeeland. Ze bestaat uit een grote koker die meedraait met de wind en is uitgerust met een fuik en een lokstof speciaal voor de bruingemarmerde schildwants.
Welke schade veroorzaakt de bruingemarmerde schildwants?

De wants is een planteneter en zuigt als nimf en volwassen dier sap uit bladeren en vruchten. De schildwants kent meer dan tweehonderd gerapporteerde waardplanten. Het is nog moeilijk om precies te schatten welke schade het insect hier zal veroorzaken. In de fruitsector in het buitenland zijn schades bekend aan onder andere appel, peer en kers, maar ook braam, framboos en groenten zoals tomaat, paprika en aubergine.

Appel met zuigschade door schildwantsen (Foto: Tim Haye)
Peer met zuigschade door schildwantsen (Foto: Tim Haye)
Kersen met zuigschade door schildwantsen (Foto: Tim Haye)
Hoe herken je de bruingemarmerde schildwants?
  1. Zwartwit gestreepte antennes, wit zowel aan het eind van het vierde als ook aan het begin van het vijfde element
  2. Vijf lichte punten op het pronotum (halsschild)
  3. Zwart-witte poten
  4. Langwerpige, zwarte vlekken op de membraanvleugels
  5. Achterlijf is zwart-wit gezoomd
Hoe kun je de exotische bruingemarmerde schildwants onderscheiden van onze inheemse grauwe schildwants?

 

Beide wantsen horen tot de groep van de Pentatomidae of schildwantsen. Van boven bekeken lijkt hun vorm op een middeleeuws ridderschild. Ze worden ook wel stinkwantsen genoemd, omdat zij bij bedreiging uit klieren aan de zijkant van het borststuk een vies ruikende substantie afgeven.

De veel voorkomende grauwe schildwants (Raphigaster nebulosa) lijkt enigszins op de bruingemarmerde schildwants.

Links: grauwe schildwants (inheems) – Rechts: bruingemarmerde schildwants (exoot)
  • Het hoofd van de grauwe schildwants (links) is driehoekig; dat van de gemarmerde schildwants (rechts) is rechthoekig
  • De membraanvleugels van de grauwe schildwants (links) hebben zwarte stipjes
  • De kleuring van het vierde en vijfde antenne element verschilt: bij de grauwe schildwants (links) is het eind van het vierde antenne element donker en de helft van het vijfde licht gekleurd, bij de bruingemarmerde schildwants (rechts) zijn einde vierde en basis vijfde element licht gekleurd
Links: grauwe schildwants (inheems); Rechts bruingemarmerde schildwants (exoot)
  • De onderkant van de grauwe schildwants (links) is bezaaid met zwarte stipjes; dat van de bruingemarmerde schildwants (rechts) heeft geen stipjes.
  • Grauwe schildwants (links) heeft langwerpige, witte doorn aan de onderkant. Deze ontbreekt bij de bruingemarmerde schildwants (rechts).
  • De kleuring van het vierde en vijfde antenne-element verschilt: bij de grauwe schildwants (onder) is het eind van het vierde antenne element donker en de helft van het vijfde licht gekleurd, bij de bruingemarmerde schildwants (boven) zijn einde vierde en basis vijfde element licht gekleurd.
En dan nog even de ‘gewone Wantsen, wants die zijn er ook nog steeds 😉
Hieronder de drie bekendste, die we hier ook nog tegenkomen, als je door de wantsen het bos nog kan zien…
Mobiele versie afsluiten